Karar Sayısı: 7237

09.05.2023 tarih ve 32185 Sayılı R.G.

11 Kasım 2022 tarihinde Semerkant’ta imzalanan ekli “Türk Devletleri Teşkilatı Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Hattı Kurulmasına İlişkin Anlaşma”nın onaylanmasına, 244 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2 nci ve 3 üncü maddeleri gereğince karar verilmiştir.

Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti, Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti, Kırgız Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti (bundan böyle “Taraflar” olarak anılacaktır),

Taraflar arasında sağlam bir şekilde kurulmuş olan işbirliği ilişkisini TEYİT EDEREK,

Türk Devletleri Teşkilatı üye devletleri arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtların tabi tutulduğu gümrük kontrolünün etkinliğini artırmaya ihtiyaç olduğunu KABUL EDEREK,

Taraf Devletler arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtların gümrük kontrollerinin yürütülmesine dair koşulların azaltılması ve basitleştirilmesine ilişkin şartların belirlenmesi AMACIYLA,

Tedarik zinciri sürecinde eşyanın dolaşımım desteklemekte gümrük idarelerinin önemli rolünü ANLAYARAK;

Taraf Devletlerin ulusal mevzuat hükümlerini, Birleşmiş Milletler ve Dünya Gümrük Örgütü’nün standartları ve tavsiyeleri ile uluslararası bilgi alışverişi uygulamalarını DİKKATE ALARAK,

Basitleştirilmiş Gümrük Hattının geliştirilmesini ve güvenliğini SAĞLAYARAK,

Aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:

MADDE 1

TEMEL TANIMLAR

Bu Anlaşmanın amaçları doğrultusunda, aşağıdaki tanımlar aşağıda belirtilen anlamlara sahip olacaktır:

a. “Basitleştirilmiş gümrük hattı” – Taraflar arasında ticarette taşınan eşya hakkında önceden bilgi alışverişinde bulunmayı amaçlayan, Tarafların gümrük işlemlerini mümkün olduğunca kolaylaştırmasını sağlayan, gönüllülük esasına dayalı olarak kullanıma açık olan ve tüm taşıma modlarında kullanılabilen elektronik sistem.

b. “Ticaret Erbabı” – eşya ve taşıma araçları hakkında güvenilir bilgi sağlayan Basitleştirilmiş Gümrük hattına katılan ve bu Anlaşmanın hükümlerine uygun olarak gümrük işlemlerini tamamlayan kişiler.

c. ” Bilgi Değişimi” – Taraflar arasında ihraç edilen eşya ve taşıma araçları hakkında bilgi değişimi.

d. “Teknik Koşullar”- bu Anlaşmanın ayrılmaz bir parçasını oluşturacak başka bir protokolle belirlenecek olan teknik altyapı ve işleme tabi tutulacak veriler.

MADDE 2

GENEL HÜKÜMLER

1. Taraflar, bu anlaşmanın uygulanması hususunda Taraf Devletlerin aşağıda belirtilen Gümrük İdarelerini yetkilendirir:

– Azerbaycan Cumhuriyetinde: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi

– Kazakistan Cumhuriyetinde: Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Devlet Gelir Komitesi

– Kırgız Cumhuriyetinde: Kırgız Cumhuriyeti Maliye Başkanlığı Altındaki Devlet Gümrük İdaresi

– Türkiye Cumhuriyetinde: Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı

– Özbekistan Cumhuriyetinde: Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi

2. Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (bundan böyle “BGH” olarak anılacaktır), Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri arasında bilgi değişimi teknolojilerine uygun olarak eşya ve araçların hareketine ilişkin bilgi değişimine dayanır.

MADDE 3

AMAÇ VE KAPSAM

1. Paylaşılan bilgilerin içeriği, bu Anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olan bu Anlaşma Ekine göre oluşturulur.

2. Bilgi paylaşımı, BGH’den yararlanan ticaret erbabının gerçekleştirdiği sevkiyatlar üzerinden ve gönüllülük esasına dayalı olarak yürütülür.

3. Bilgi alışverişinin teknik koşulları, bu Anlaşmanın imzalanmasından sonraki altı (6) ay içinde Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri tarafından hazırlanır ve onaylanır.

4. BGH, tüm taşımacılık yöntemleri ve her tür eşya için geçerli ortak bir uygulama şeklinde olacaktır.

5. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri BGH’ye katılım sağlamayan şirketler açısından, bu düzenlemenin gönüllülük mahiyetine zarar verebilecek şekilde, bu Anlaşma’ya aykırı hareket etmekten kaçınır.

6. BGH şeffaf, öngörülebilir ve ayrımcı olmayan bir niteliğe sahip olacaktır. BGH uygulamaları herhangi bir haksız rekabete yol açmayacaktır,

MADDE 4

BGH KAPSAMINDA TİCARET OPERATÖRLERİNE

SAĞLANACAK FAYDALAR

Ticaret erbabı aşağıdakilerden faydalanır:

a) Taraf Devletlerin ulusal mevzuatına uygun şekilde, kontrol noktalarında/varış yerlerinde gümrük işlemlerinin tamamlanmasında öncelik;

b) Uygulanabilir olması halinde, gümrük işlemlerinin tamamlanma sürelerinin azaltılmasına imkan tanıyan ayrı hatlar dahil, kolaylaştırılmış gümrük işlemleri;

c) Taraf Devletlerin gümrük mevzuatını ihlal etme riskinin tespit edildiği durumlar dışında, kontrol noktalarında/varış yerlerinde gümrük muayenesi yapılmaması. Gümrük muayenesi gerekli olduğu hallerde, mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilir.

MADDE 5

BİLGİ VE BELGELERİN KULLANIMI

1. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, bu Anlaşma çerçevesinde elde edilen bilgilerin, Taraf Devletler arasında taşman eşya ve taşıtların gümrük işlemlerinin tamamlanması ve gümrük kontrolünün yapılması amacıyla kullanılmasını sağlar.

2. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri tarafından elde edilen bilgiler, münhasıran gümrükle ilgili uygulamalar doğrultusunda kullanılır ve bilgileri sağlayan Taraf Devletin Gümrük İdaresinin yazılı rızası olmadan üçüncü taraflara iletilemez.

3. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, Devletleri arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtlara ilişkin elektronik bilgi alışverişinin düzenlenmesi sırasında Birleşmiş Milletlerin, Dünya Gümrük Örgütü’nün kural, standart ve tavsiyeleri ile Taraf Devletlerin ulusal mevzuatı ve bilgi paylaşımına ilişkin mevcut en iyi uluslararası uygulamaları kullanır.

4. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, kendi ulusal mevzuatlarına uygun olarak, bu Anlaşmanın ihlal edilmesi durumunda uygun önlemleri alır ve bu ihlaller ile Taraf Devletler arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtlara ilişkin bilgi paylaşımı sırasında alman verilerdeki farklılıkları ve/veya yanlışlıkları birbirlerine bildirir.

MADDE 6

UYGULAMA SÜRECİ

Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, aşağıdaki amaçlarla doğrudan temas kurmak üzere uygun gördükleri yetkili gümrük görevlilerinin listesini belirler:

a) bilgi paylaşımı ile veri işleme ve iletimi teknolojilerinin teknik koşulları ve veri güvenliğiyle ilgili şartları belirleyip bunlar üzerinde mutabık kalmak,

b) Bu Anlaşmanın uygulanması sırasında ortaya çıkacak teknik sorunları çözmek.

MADDE 7

PİLOT PROJE

1. Bu Anlaşmada öngörülen veri değişimi teknolojilerini ayrıntılı şekilde hazırlamak üzere, Taraf Devletlerinin Gümrük İdareleri, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra altı (6) aylık bir Pilot Proje hazırlar ve yürütür ki bu Süre Taraf Devletlerin Gümrük İdarelerinin karşılıklı yazılı mutabakatına bağlı olarak uzatılabilir.

2. Pilot Projenin ilk üç (3) ayı boyunca, Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri aşağıdakiler üzerinde uzlaşır:

a) Bilgi değişiminin temel teknik koşullan;

b) iletilecek verilerin listesi, yapısı ve biçimi;

c) bilgi güvenliği şartları;

d) BGH süreci çerçevesinde Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri arasındaki işbirliğini düzenleme süreci;

e) Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, BGH kapsamında taşınan eşyanın gümrük işlemlerinin yürütüleceği kendi İdarelerinin gümrük birimlerini belirler.

3. Taraf Devletlerin Gümrük İdareleri, Pilot Projeye başlamaya hazır olduklarını ve projede yer alacak gümrük birimlerini yazılı olarak birbirlerine bildirir.

4. Takip eden üç (3) ay içinde Taraflar, BGH’yi bilfiil uygular.

MADDE 8

DİĞER ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA İLİŞKİ

Bu Anlaşma’da yer alan hükümler, Tarafların taraf olduğu diğer uluslararası anlaşma ve sözleşmelerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerine halel getirmez.

MADDE 9

ANLAŞMAZLIKLARIN HALLİ

1. Bu Anlaşma’nın yorumlanmasından ya da uygulanmasından kaynaklanabilecek anlaşmazlıklar öncelikli olarak Taraflar arasındaki müzakereler ve istişarelerle çözülür. Bu süreçle çözülemeyen hususlar diplomatik kanallar ile halledilir.

2. Taraflardan her biri, bu Anlaşma’nın yorumlanması, uygulanması ve tadil edilmesiyle veya doğabilecek muhtemel anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulmasıyla ilgili olarak diğer Tarafla istişarede bulunmayı talep edebilir.

3. Taraflar arasında bu Maddenin 1. veya 2. Fıkrası kapsamında yürütülecek müzakereler ya da istişareler, aksi yönde bir karar alınmadığı sürece, yazılı talebin alınmasından sonraki yirmi (20) gün içinde başlatılır.

MADDE 10

EKLEMELER VE DEĞİŞİKLİKLER

1. Bu Anlaşma, Tarafların karşılıklı yazılı onayı ile, bu Anlaşmanın ayrılmaz parçaları olacak ayrı protokollerle herhangi bir zamanda değiştirilebilir

2. Değişiklikler, bu Anlaşmanın 11. Maddesi hükümlerine göre yürürlüğe girer.

MADDE 11

YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ, SÜRE VE FESİH

1. Taraflar, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli iç yasal prosedürlerin tamamlandığını diplomatik kanallardan yazılı olarak Depozitöre bildirir. Bu Anlaşma, Depozitörün diğer Taraflara, tüm Tarafların bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli iç yasal prosedürleri tamamladığını bildirdiği tarihi izleyen otuzuncu gün yürürlüğe girer.

2. Bu Anlaşma belirsiz bir süre için akdedilir ve Taraflardan herhangi biri, Anlaşmayı sona erdirme niyetini diplomatik kanallardan Depozitöre yazılı bir bildirimle iletmek suretiyle bu Anlaşmaya katılımını sona erdirebilir. Böyle bir durumda, bu Anlaşma, bildirim tarihinden üç ay sonra fesh olur. Bu Anlaşmanın feshi, hâlihazırda devam eden işlemleri etkilemez.

3. Bu Anlaşmanın Depozitörü Türk Devletleri Teşkilatı Sekretaryası’dır. Depozitör, bu Anlaşmanın onaylı bir kopyasını tüm Taraflara temin eder.

Semerkant’ta 11 Kasım 2022 tarihinde Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca, Türkçe, Özbekçe ve İngilizce dillerinde, tüm metinler geçerli olmak üzere altı asıl nüsha olarak düzenlenmiştir. Bu Anlaşmanın yorumlanmasına ilişkin herhangi bir ihtilaf olması durumunda, İngilizce metin kullanılır.

EK

PAYLAŞILACAK BİLGİLERİN İÇERİĞİ

– İhracat Gümrük İdaresi Kodu

– Gönderici/İhracatçı Adı

– Gönderici/ İhracatçı Adresi

– Eşya Kalemleri

– Toplam Ambalaj

– Referans numarası

– Alıcı adı

– Hareket Gümrük İdaresi’ndeki taşıma aracının milliyeti, tabiiyeti

– Konteyner

– Teslimat Şartları

– Sının geçen aktif taşıma aracının milliyeti, tabiiyeti

– Para birimi ve toplam fatura meblağı

– Çıkış Gümrük İdaresi

– Eşyanın ambalajları ve tanımı (marka ve numaralar, konteyner numarası, sayısı ve türü)

– Eşya Kalem Numarası

– Eşya Kodu (10 haneli)

– Menşe ülke kodu

– Brüt Ağırlık- kg

– Net ağırlık

– Tamamlayıcı birimler

– İlave bilgi/ Üretilen belgeler/ Sertifikalar ve İzinler

– Hareket Gümrük İdaresi

– Varış Gümrük İdaresi (ve ülkesi)

– Fatura tarih ve sayısı

– Giriş Gümrük İdaresi Kodu

– İthalat Gümrük İdaresi Kodu

– Taşıma belgesi adı ve sayısı

– Ekli belgelerin sayısı

– Taşıma belgesi tarihi

– Menşe Ülke Verisi

– Gümrük Kıymeti